«Τίποτα δεν είναι τυχαίο»

Μόνο που, τα περισσότερα πράγματα στη ζωή, είναι. Η ίδια η ζωή είναι.

Η Μαρία και ο Γιάννης. Έχουν γεννηθεί την ίδια μέρα, στο ίδιο μαιευτήριο. Μένουν στην ίδια πόλη, σε όμοιες γειτονιές, οι γονείς τους κάνουν τις ίδιες δουλειές. Έχουν τα ίδια χόμπι. Μόλις τελείωσαν το λύκειο. Χώρισαν και οι δύο πριν από λίγες ημέρες. Πήγαν διακοπές στο ίδιο νησί, με την παρέα τους. Βγήκαν στο ίδιο μπαρ. Η παρέα τους έφυγε, εκτός από έναν φίλο / μία φίλη. Η Μαρία κάθισε με τον φίλο, να του πει τον πόνο της, να ακούσει μια συμβουλή για το πώς σκέφτονται οι άντρες. Ο Γιάννης έμεινε με τη φίλη του, για τον ίδιο λόγο. Η ώρα περνούσε. Η Μαρία είχε αρχίσει να ζαλίζεται. Το ίδιο και ο Γιάννης. Ο φίλος της Μαρίας την είδε και είπε να πιουν άλλη μια μπίρα – «έχω πιει αρκετά» - «έλα μωρέ, να πάνε κάτω τα φαρμάκια, είμαι εγώ εδώ».  Η φίλη του Γιάννη τον είδε και είπε «έλα μωρέ, να πάνε κάτω τα φαρμάκια, είμαι εγώ εδώ». Συνέχισαν. Ο Γιάννης δεν μπορούσε να πάρει τα πόδια του, η φίλη του προσπάθησε να τον κουβαλήσει μέχρι ένα ταξί, επέστρεψαν στο σπίτι που νοίκιαζαν. Η Μαρία δεν μπορούσε να πάρει τα πόδια της. Ο φίλος της την κουβάλησε μέχρι την παιδική χαρά δίπλα απ’το μπαρ. Τη βίασε. Την άλλη μέρα ο Γιάννης γελούσε με την παρέα του. Την άλλη μέρα η Μαρία σιχαινόταν τον εαυτό της, ένιωθε ότι έφταιγε εκείνη, που ήπιε τόσο. Επέστρεψαν από τις διακοπές. Ο Γιάννης συνέχισε τη ζωή του. Η Μαρία συνέχισε τη ζωή της. Ο Γιάννης βρήκε καινούργια κοπέλα. Η Μαρία προσπαθούσε να βγάλει τον «φίλο» από πάνω της. Ένιωθε ενοχές, ένιωθε βρόμικη. Μια νύχτα πήδηξε από το μπαλκόνι. Έζησε. Έμεινε παράλυτη. 15 χρόνια μετά, ο Γιάννης έχει προχωρήσει στην καριέρα του. Η Μαρία μπαινοβγαίνει στα νοσοκομεία και παλεύει με ψυχοθεραπείες – ποια δουλειά;  Η Μαρία και ο Γιάννης. Η Μαρία έτυχε να γεννηθεί γυναίκα.

Η Μαρία έτυχε να γεννηθεί γυναίκα, σε συνθήκες κατά τα άλλα ίδιες με του Γιάννη. Μια άλλη «Μαρία» έτυχε να γεννηθεί σε φτωχή οικογένεια της Σαουδικής Αραβίας.  Ένας άλλος «Γιάννης» έτυχε να γεννηθεί στη Σομαλία. Μία άλλη «Μαρία» θα μπορούσε να είχε γεννηθεί, αλλά οι γονείς της ήταν Κινέζοι και μπορούσαν να κάνουν ένα παιδί μόνο. Ένας άλλος «Γιάννης» γεννήθηκε την ίδια μέρα στο Ιράκ, όπου οι βόμβες είναι «καιρικό φαινόμενο». Μία άλλη «Μαρία» γεννήθηκε στις ΗΠΑ, οι γονείς της είναι πολύ πλούσιοι, δε χρειάζεται να δουλέψει για να ζήσει, έκανε το χόμπι της επάγγελμα χωρίς ρίσκο και πέτυχε. Ένας άλλος «Γιάννης» έγινε στρατιώτης από τα 6 του, τη μητέρα του τη βίασαν και τη σκότωσαν μπροστά του, τον πατέρα του τον αποκεφάλισαν, στα 17 βίασε μια άλλη «Μαρία», αφού έσφαξε το μωρό της. Κάποιες «Μαρίες», κάποιοι «Γιάννηδες», δε θα ζήσουν άλλα 15 χρόνια.

Τα περισσότερα πράγματα στη ζωή, είναι τυχαία. Στην τύχη χρωστάμε και μας χρωστάει. Με τι φύλο, τι χρώμα, σε ποια χώρα, σε ποια οικογένεια θα γεννηθεί κανείς, είναι τυχαίο. Ανάλογα με αυτά, θα του τύχουν και διαφορετικά πράγματα. Μπορεί να παλέψει με σύμμαχο ή ενάντια στην τύχη που του έλαχε. Όμως η τύχη παίζει πολύ μεγαλύτερο ρόλο στις ζωές μας από όσο θα θέλαμε ή από όσο μας επιτρέπεται να παραδεχόμαστε ότι παίζει. Αν στη ζωή σου κατάφερες πολλά, αναλογίσου, πέρα από την προσπάθειά σου, και τον ρόλο που έχει παίξει η τύχη. Πριν θεωρήσεις ότι είσαι σε καλύτερη μοίρα από κάποιον σαν εσένα, επειδή εσύ είσαι πιο ικανός ή προσπάθησες περισσότερο, αναλογίσου την αφετηρία σου και τις συνθήκες που δεν ελέγχονται, που μπορεί να επηρέασαν την πορεία των ζωών σας. Και πριν τα βάλεις με τον εαυτό σου, που όσο κι αν προσπάθησες, «δεν ήταν αρκετά», γιατί «όλα είναι στο χέρι μας» και «όλα εξαρτώνται από την προσπάθειά μας», άσε κάτω το μαστίγιο και προσπάθησε να αποδόσεις ευθύνες εκεί που αναλογούν, και αναγνώρισε ότι κάπου μπορεί να αξίζεις ένα χάδι από εσένα αντί για χαστούκι.

Τα περισσότερα πράγματα στη ζωή, η ίδια η ζωή, είναι τυχαία. Καθόλου δε σημαίνει αυτό, ότι καλό είναι να τα αφήνουμε όλα στην τύχη. Οι επιθυμίες, τα όνειρα, η προσπάθεια, μπορούν να δώσουν νόημα και σκοπό και να εμπλουτίσουν τη ζωή. Όμως, αν τα πράγματα δεν έρθουν όπως τα προσπάθησες, μη βιαστείς να βρεις τον ένοχο σ’εσένα. Ότι «αν θέλεις κάτι πραγματικά πολύ και προσπαθήσεις, μπορείς να το πετύχεις», είναι ένα ωραίο παραμύθι που απαλλάσσει τα οικονομικοπολιτικά συστήματα μέσα στα οποία υπάρχουμε, από τις δικές τους, μεγάλες ευθύνες για τις ανισότητες μέσα στις οποίες ζούμε. Για τις διαφορετικές αφετηρίες, για τις διαφορετικές ευκαιρίες, για τις διαφορετικές διαδρομές που είμαστε αναγκασμένοι να ακολουθήσουμε. Κι αν τα πράγματα έρθουν όπως τα προσπάθησες, εκτίμησε και την τύχη  σου. Καθόλου δε μειώνει την αξία της προσπάθειάς σου. Μονάχα το αποτέλεσμα τοποθετεί σε πιο πραγματικές διαστάσεις κι εσένα σε κρατά σε επαφή∙ με τους ανθρώπους και την πραγματικότητα.

Ούτε σημαίνει, από την άλλη, ότι πρέπει να απαξιώνουμε όποια στεναχώρια μπορεί να μας προκαλούν δυσάρεστα γεγονότα στη ζωή μας, εφ’όσον δεν έχει κληρώσει σ’εμάς η ζωή τις δυστυχίες που έχει φέρει σε άλλους (με αυτό το σκεπτικό, θα έπρεπε να μη χύσουμε σταγόνα δάκρυ στη ζωή μας όλη, όσοι δεν είμαστε μάνα που βίασαν αυτήν και την κόρη της  και σκότωσαν τον άντρα και τον γιο μπροστά της, έφυγε πρόσφυγας απ’τον τόπο της, έχασε ένα πόδι και την όρασή της σε νάρκη, πνίγηκε η κόρη στο ταξίδι και την ίδια την ανάγκασαν να εκδίδεται). Ομοίως δε σημαίνει πως κάποιος δεν έχει το δικαίωμα να λυπάται για τίποτα, εάν έχει καλύτερη τύχη στη ζωή του από εμάς.  Για τον καθένα οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει εξαρτώνται από τη βάση του, για τον ίδιο είναι υπαρκτές και είναι παρέκκλιση από την πορεία στην οποία νιώθει ασφάλεια.  Και για να (προσπαθήσει να) τις ξεπεράσει, χρειάζεται να τις αναγνωρίσει πρώτα, ώστε να (προσπαθήσει να) τις διαχειριστεί.

Η ζωή είναι μια σειρά από τυχαία γεγονότα, ήδη από τη σύλληψή της. Η ζωή είναι τυχαία, κι εμείς προσπαθούμε να πλοηγηθούμε στα νερά που μας έλαχαν, με τον καιρό που μας έλαχε, με τα μέσα που μας έλαχαν.