Ο μικρός καταναλωτής

Με ενοχλεί να βλέπω οικογένειες με παιδάκια στα εμπορικά κέντρα. Με ενοχλεί να βλέπω οικογένειες των οποίων η βόλτα να είναι στα μαγαζιά.

Τις προάλλες, στο σούπερ μάρκετ, άκουγα ένα παιδάκι να γκρινιάζει και τη μητέρα του να τα’χει πάρει: «μα γιατί κάθε φορά που πηγαίνουμε για ψώνια πρέπει να παίρνεις κι από κάτι!».  Μήπως επειδή μεγαλώνει ως καταναλωτής κι όχι ως άνθρωπος;

Με ενοχλεί να μαθαίνουν τα πιτσιρίκια ως φυσικό περιβάλλον το καταναλωτικό. Ως πηγή χαράς την απόκτηση πραγμάτων. Ως ομορφιά έναν κλειστό χώρο με βιτρίνες ολούθε. Ότι είναι καλό να καταναλώνεις. Ότι αν κάνεις ό,τι σου λένε, ανταμείβεσαι με ακόμα ένα προϊόν. Ότι όσο περισσότερα προϊόντα έχεις, τόσο πιο χαρούμενος είσαι. Με ενοχλεί να βλέπω οικογένειες να βγαίνουν βόλτα στα μαγαζιά.

Γιατί; Γιατί χρειάζεται η βόλτα στα μαγαζιά; Γιατί πρέπει τα ψώνια να γίνονται βόλτα; Γιατί δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται απλώς ως εκπλήρωση ανάγκης; Και η βόλτα, η οικογενειακή βόλτα να γίνεται αλλού. Έξω. Στη φύση! Σε πολιτιστικούς χώρους, δεν ξέρω, τόσα μέρη υπάρχουν για να διαμορφώσει ένα παιδί χαρακτήρα ως άνθρωπος και όχι ως καταναλωτής.

Γιατί να μην είναι η οικογενειακή βόλτα, η ανταμοιβή, αυτό που θα συνδέσει με ευχαρίστηση, έξω στη φύση; Να έρθει σε επαφή με το βουνό, τη θάλασσα, τα ποτάμια, να τρέξει, να παίξει, να πέσει, να χτυπήσει, να σηκωθεί. Να είναι παιδί, να είναι άνθρωπος, όχι καταναλωτής. Να μάθει και να αγαπήσει το φυσικό περιβάλλον ως σπίτι του. Να το μάθει, να το αγαπήσει, να το σέβεται. Και όπως και να του τα φέρει η ζωή, η φύση, το σπίτι του, θα είναι πάντα εκεί να του προσφέρει ευχαρίστηση, χωρίς να χρειάζεται να την αγοράσει.

Γιατί να μη λάβει χώρα η οικογενειακή βόλτα στην πόλη; Στα αξιοθέατά της, στα μνημεία της, να γίνει αφορμή να γνωρίσει το παιδί, να γνωρίσει όλη η οικογένεια την ιστορία του τόπου που κατοικεί. Πώς έφτασε να υπάρχει στη σημερινή της μορφή; Να επισκεφθούν μουσεία και να συζητήσουν για το χθες και το σήμερα. Για την αισθητική, την κοινωνία, την πολιτική ακόμα – ναι, κι ένα πιτσιρίκι μπορεί να καταλάβει πέντε πράγματα και του αρέσει να του διεγείρουν τη σκέψη, όχι;

Γιατί να μην είναι η οικογενειακή βόλτα σε άλλους χώρους – σε κάποια έκθεση, στο πλανητάριο. Σε μέρη που μπορούν να εξάψουν τη φαντασία του, να το βάλουν σε σκέψεις. Να του κινήσουν την περιέργεια. Να το κάνουν να ενδιαφερθεί για το πώς δουλεύει ο κόσμος. Τι υπάρχει εδώ και γιατί. Τι μπορεί να υπάρχει πέρα από αυτά που βλέπει και γιατί και πώς.

Γιατί η οικογενειακή βόλτα να μην είναι με μια μπάλα σε μία παραλία ή ένα γήπεδο, να παίξει όλη η οικογένεια, να βάλει κανόνες, να ανταγωνιστεί, να συνεργαστεί, να εμψυχώσει και να πειράξει ο ένας τον άλλο, να χαρεί για τη νίκη, να μάθει ότι να χάνει και καμιά φορά δεν είναι το τέλος του κόσμου και η αγάπη δεν εξαρτάται από τη νίκη ή την ήττα, να μάθει να είναι ομάδα.

Γιατί η οικογενειακή βόλτα να μην είναι αφορμή για καλλιέργεια; Προσωπική, πνευματική, σωματική, αισθητική, και πάει λέγοντας. Γιατί να μη δημιουργεί κοινές εμπειρίες, που τους ωριμάζουν ως οικογένεια, ιστορίες που μπορούν όλοι να θυμούνται στο τραπέζι, να συζητούν, να αναπολούν όταν περάσουν τα χρόνια. Γιατί να πηγαίνουν χαμένες τέτοιες ευκαιρίες, όταν αναπτύσσεται και κοινωνικοποιείται και διαμορφώνει τον χαρακτήρα και τον νου του ένα παιδί, γιατί να θυσιάζονται για μία ακόμα μπλούζα κι ένα ακόμα τηλεκατευθυνόμενο;  Τι προσφέρει σε μία οικογένεια η βόλτα σε εμπορικά καταστήματα; Σε τι συνεισφέρει, τελικά, η οικογενειακή βόλτα στα μαγαζιά; 


________

ΥΓ: Τα ψώνια, παρεμπιπτόντως, είναι προφανώς μέρος της ζωής μας. Ως τέτοιο, μπορούν να αποτελούν ευκαιρία, να μάθει το πιτσιρίκι πώς να είναι συνειδητοποιημένος καταναλωτής – ουσιαστικά πολίτης και μέρος μιας κοινωνίας. Καθώς κι ότι ο «καταναλωτής» είναι μέρος, μόνο, της ταυτότητάς του κι όχι το καθοριστικό. Όταν αυτά δεν αντιμετωπίζονται ως τρόπος οικογενειακής ψυχαγωγίας και η απόκτηση αντικειμένων ως επιβεβαίωση της αξίας του ατόμου, ανάγοντας τον καταναλωτισμό σε τρόπο ζωής.